บ้าน
เอื้องหมายนา 
มีดอกสีขาวทรวดทรงสวยงาม เราเป็นเพื่อนเล่นกันในสมัยเด็กๆ เพราะมีกอหนึ่งมันขึ้นเองที่ริมรั้วบ้าน กลีบดอกนุ่มละมุน หอมอ่อนๆ ลำต้นของเอื้องหมายนาจะไม่ขึ้นตรงๆ เหมือนต้นอื่นๆ แต่จะเวียนเหมือนบันไดวนสวยดี ก็สมควรที่ปัจจุบันเอื้องหมายนากลายเป็นพืชเศรษฐกิจ ปลูกเป็นไม้ประดับ นิยมตัดดอกมาประดับแจกันโดยจะตัดทั้งต้นที่มีช่อดอก บ้านเรามีเอื้องหมายนาหลายสายพันธุ์ นอกจากจะใช้เป็นไม้ประดับแล้วหลายพื้นที่กินหน่ออ่อนและดอกอ่อนของเอื้องหมายนาเป็นผัก เช่นเดียวกับในมาเลเซีย อินเดียและฟิลิปปินส์ โดยต้มกินกับน้ำพริก ใส่แกงส้ม ใส่แกงเลียงช่วยให้เจริญอาหาร ชาวม้งนิยมใช้ต้มกินกับไก่ เพื่อบำรุงกำลัง แก้ตัวเหลือง อ่อนเพลียไม่มีแรง แต่ห้ามกินเอื้องหมายนาสดๆ ทั้งการใช้เป็นยาและเป็นอาหารเพราะมีพิษทำให้อาเจียนและท้องร่วงเอื้องหมายนา…รักษาหูน้ำหนวก
หมอยาทุกภาคจะเรียกชื่อเอื้องหมายนาคล้ายๆ กัน สามารถเข้าใจกันได้หมดและมีการใช้เอื้องหมายนาเป็นยารักษาหูน้ำหนวกเหมือนๆ กันทุกภาค และไม่ว่าจะเป็นหมอยาไทยใหญ่ หมอยาไทยเลย หมอยาไทยพวน ต่างก็ใช้ก้านเอื้องลนไฟ แล้วบิดเอาน้ำหยอดหู เพื่อรักษาหูเป็นน้ำหนวก ซึ่งชาวไทยใหญ่มีเคล็ดต่างจากหมอยาภาคอื่นๆ คือนอกจากเอาน้ำหยอดหูแล้ว จะมีการตัดลำของเอื้องหมายนาขนาดยาวเท่ากับขาของเจ้าของแล้วเอาไปอังเหนือเตาไฟ ถ้าก้านมันแห้งหูน้ำหนวกก็จะแห้งด้วย ซึ่งคงทำให้ผู้ป่วยไม่ต้องคอยกังวลว่าเมื่อใดจึงจะหายเสียที
เอื้องหมายนา…ยาขับปัสสาวะ ขับนิ่ว
สรรพคุณเด่นของเอื้องหมายนาที่หมอยาทุกภาคใช้เหมือนๆ กันอีกอย่างคือ การใช้เป็นยาขับปัสสาวะ นิยมใช้ในรายที่อยากปัสสาวะแล้วปัสสาวะไม่ออก โดยจะใช้เหง้าของเอื้องหมายนาต้มน้ำกิน หรือหมอบางท่านใช้ลำของเอื้องหมายนาลนไฟแล้วบิดน้ำกินก็ได้ นอกจากนี้ยังนิยมใช้แก้นิ่ว จะกินน้ำต้มเหง้าเดี่ยวๆ หรือเติมมะเฟืองและข้าวเจ้าหยิบมือหนึ่งลงไปต้มด้วยก็ได้
เอื้องหมายนา…ยาแก้ผื่นคัน แก้คันจากพิษหมามุ่ย
เอื้องหมายนายังมีสรรพคุณในการใช้เป็นยารักษาอาการผิวหนังเป็นผื่น อาการคันตามผิวหนัง รวมทั้งอาการคันจากพิษหมามุ่ย คนไทยใหญ่นิยมตัดลำเอื้องหมายนายาวประมาณ ๑ นิ้ว พกใส่กระเป๋าเวลาที่ต้องเข้าป่า หรือไปถางไร่เพื่อป้องกันไม่ให้ขนหมามุ่ยติด กล่าวคือ เชื่อว่าถ้ามีก้านเอื้องหมายนาติดตัวไว้จะไม่คันเวลาถูกหมามุ่ย (เป็นความเชื่อร่วมกันของชาวบ้านไทยใหญ่ทั้งในฝั่งรัฐฉานและในประเทศไทย)
เอื้องหมายนา…ยาสูบแก้ริดสีดวงจมูก
หมอยาบางพื้นที่ใช้ใบเอื้องหมายนากับใบเปล้าใหญ่ ซอยตากแห้งอย่างละเท่าๆ กัน นำมามวนสูบคล้ายบุหรี่เพื่อรักษาริดสีดวงจมูก
ภาพเอื้งหมายนา http://www.google.com/search?q=%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%B2&hl=th&sa=X&tbm=isch&tbo=u&source=univ&ei=22JDUf3aF4mJrAfR5YHICg&ved=0CDYQsAQ&biw=1024&bih=653ข้อควรระวัง
เหง้าสด หน่อสด ลำสด มีความเป็นพิษถ้าใช้ปริมาณมากจะทำให้ท้องร่วงและอาเจียนอย่างแรง จึงต้องทำให้สุกก่อน ทั้งการใช้เป็นผักและเป็นยา
ในคนท้องไม่ควรใช้เพราะอาจทำให้แท้งจากการที่มีฤทธิ์ต้านการฝังตัวของตัวอ่อนที่ผนังมดลูก เมื่อรับประทานเอื้องหมายนาอาจรบกวนรอบประจำเดือน
ราก เหง้า ทำให้สุก ก่อนหมักหรือ รับประทาน อื้องหมายนา ในเหง้ามีสารชื่อ Diosgenin ซึ่งมีฤทธิ์คล้ายฮอร์โมนเพศหญิงและเป็นสารตั้งต้นในการสังเคราะห์สเตียรอยด์ ใช้ได้ดีกับคน วัยทอง 
ทั้งต้น ปลูกไว้ตามคันนา หรือหัวมุมที่นา ขับไล่แมลง และศัตรูพืชในน้ำคือหอยเชอรี่ ช่วยกำจัด คือ การใช้เอื้องหมายนา กำจัดหอยเชอรี่ซึ่งเป็นพืชสมุนไพรที่นำเอาส่วนของดอก ใบและเหง้ามาบดให้ละเอียด ผสมน้ำแล้วนำไปลาดเทลงแปลงนา ที่มีการระบาดของหอยเชอรี่ หรือฉีดพ่น จะได้ผลดี เช่นเดียวกับกากชาที่มีสาร ซาโปนิน ที่มีผลต่อระบบการหายใจของสัตว์เลือดเย็นทุกชนิดจึงควรระมัดระวังมิให้น้ำในแปลงนาไหลซึมเข้าบ่อปลา และบ่อกุ้งด้วย 
ด่วนเลย น้ำหมักผลไม้รวม หรือ พลอยเพขร ใช้ผ้าชุบแล้วเช็ดตัวละครับ